Vẽ tình lên bức mành sương – Vân Đình Hùng bình “Ngả nghiêng”

NGẢ NGHIÊNG

Vũ Thanh Hoa

Ngả nghiêng níu ngọn gió manh
sẩy tay chới với gió đành…
cong ngang
đong đưa thả nửa nốt đàn
tuột câu hò hẹn nhỡ nhàng…
vân vi
vớt mùa đong bóng thiên di
lắng về phía sóng li ti…
giọt buồn
vẽ tình lên bức mành sương
gọi tên nhau. Vọng lại còn…
mùa thu
khôn ngoan lạc phía mây mờ
chung chiêng biết đến bao giờ…
hồng nhan
lật trang nào cũng đa đoan
ngả nghiêng em. Ngả nghiêng anh
tịnh hình

LỜI BÌNH CỦA VÂN ĐÌNH HÙNG:

Bài thơ Ngả nghiêng như một cách tân cho thơ sáu tám. Câu tám nào cũng được tách ra, thành thử hai chữ cuối câu lại có thân phận riêng. Bài thơ có sáu câu lục bát thì có sáu đôi chữ như điểm nhấn, điểm dừng nghỉ, giăng giăng, thả lỏng, hạ nhiệt: cong ngang, vân vi, giọt buồn, mùa thu, hồng nhan và tịnh hình.
Trình bầy sáu tám như vậy là một cách tân kiểu như sắp đặt của một chuyên ngành mới: thơ sắp đặt, vậy. Là mở ra một hướng mới cho thể thơ cũ, nhiều người sợ, không dám đụng đến, không dám làm thơ bằng thể loại này! Mà thơ họ chưa chắc đã thật mới!
Chọn Ngả nghiêng làm tên bài thơ vì ngôi một ngả ngôi hai nghiêng. Nghiêng tịnh hình. Không nghiêng kiểu sông Đuống hay kiểu lá rơi rất mỏng. Tịnh hình nghiêng!
Tôi đã thử đọc bài thơ này theo cách thường, rồi nảy ra đọc theo cách bỏ hai chữ cuối của câu tám. Đọc bài thơ trên theo thể thơ sáu chữ và hết bài là ngả nghiêng anh rồi tiếp theo hai câu sáu để kết bài. Tịnh hình hồng nhan mùa thu/ Giọt buồn vân vi cong ngang.
Theo cách đọc ấy bài thơ được cảm nhận bằng một cách mới: vân vi, làm cong bài thơ. Một dáng cong mềm. Tôi nghĩ thế. Ấy là cách thưởng ngoạn riêng tìm một cách thưởng tao nhã, quai quái. Thực ra, những điều viết trên đây chỉ là hình thức, mang tính hình thức mà thôi. Nói để chơi để cho nó lạ khi bàn về một thể thơ mà nhiều người sợ vì nó cũ.
Khi viết về tâm trạng mình, thơ Hoa, những lúc mượn lục bát gieo tâm tìm trạng là lúc dòng chảy tâm trạng khá dạt dào, con chữ cứ đau đáu, có lúc lại vật vã. Đọc nó có khi làm mũi cay cay, nước mắt cứ như chực ứa ra. Người đọc những tâm trạng này bằng văn bản trên giấy hoặc văn bản ảo trên màn hình đều cộng cảm đến hoài nghi. Chữ cộng cảm là do tôi cứ nói ngắn cái sự cộng hưởng cái cảm động nơi tứ thơ, nơi dưới con chữ phơi bày. Tôi gọi là nơi hướng nội, hướng vào trong nơi cất dấu những riêng tư đôi lúc chợt bật thốt không đừng.
Trong một nhịp lục bát, câu sáu là câu mở, câu tám có vai trò như cái then. Đóng. Khi câu thơ đã thành hình, hoàn chỉnh. Mở. Để dẫn vào câu sau nữa. Lơi then. Là câu thần, cất cánh, làm người đọc lung lay, bung biêng, đổ mồ hôi, thở dài… và phê phê.
Tôi muốn dẫn sáu câu mở như đã nói: Ngả nghiêng níu ngọn gió manh/ đong đưa thả nửa nốt đàn/ vớt mùa đong bóng thiên di/ vẽ tình lên bức mành sương/ khôn ngoan lạc phía mây mờ/ lật trang nào cũng đa đoan.
Sao lắm đa đoan thế bạn nhỉ. Níu gió, sẩy tay cong ngang. Thả nửa nốt đàn thì tuột câu hò hẹn. Vớt mùa đong bóng sóng li ti. Buồn. Mượn mành sương vẽ tình thì thu sang, lá vàng cuốn theo sào sạc, cuộn, chạy, trốn biệt nơi chân mây. Những tưởng khôn ngoan cho rằng tìm thấy nơi lạc, nơi ẩn thì hồng nhan lại ửng, không dấu được hai chữ bạc phận. Cứ xăm soi vân vi vậy để đồng ý một lần nữa: lật trang nào cũng đa đoan thật. Thế thì phải tịnh hình thôi. Phải đập ra mà kết cấu lại (ý thơ của Nguyễn Lương Ngọc).
Kết cấu lại như một gợi ý. Ý thức được điều này cũng giống như phải làm mới mình. Cả trong chữ trong thơ, cả trong đời sống thường nhật. Loanh quanh, miên man thế nào lại cảm nhận thơ thành triết lý ngả nghiêng, rồi đập phá ra mà kết cấu lại. Thế này khác nào sui dại nhà thơ nhỉ. Nhưng mà Ngả nghiêng nó thế. Biết làm sao được?
Và đọc xong bài thơ theo cách nào thì ta cũng: Gọi tên nhau. Vọng lại còn… mùa thu. Vâng một mùa thu nữa vừa qua. Mấy mươi thu vụt qua đây, xác thu gió cuốn chất đầy thuyền xưa!

Ngày 6/11/2011_Vân Đình Hùng