VTH – Nghiêm nghị mà phiêu diêu, bảng lảng mà đắng đót, đó là cảm xúc đầu tiên mỗi khi tôi đọc thơ Hoàng Quý. Mời bạn yêu thơ đọc chùm thơ anh mới gửi vuthanhhoa.net:
>> Mây vô chừng hờ hững trên cao – Hoàng Quý
>> Hạc đã bay, và Trắng đã bay…- Hoàng Quý
Tự tình
Những cơn mưa chưa chạm mặt
Đất khô xót cả bầu trời
Hồ cạn có bông sen nở
Không buồn tàn phai
Lại đám mây đen ứ trong tâm tưởng
Ta tìm gì sau rũ rượi mồ hôi
Tìm hoài mà chả biết!
Em gái cười ta cười mãi không thôi
Cuối đồng từng đám rạ cháy
Đom đóm mở đèn rong chơi
Cây gạo trong chiều chạng vạng
Cháy một đài hoa lên trời…
1997
Môt chiều chuồn chuồn bay
Kính tặng anh Vân Long
“Chuồn chuồn bay thấp thì mưa
Bay cao thì nắng bay vừa thì râm”
(Tục ngữ)
Ngẫu nhiên có một chiều nay
Một trời sương, nắng, heo may bồn chồn
Triền lau lơ láo cánh chuồn
Người chưa quay gót để buồn cho ta
Phía người giăng trắng mưa sa
Nơi ta trông đợi nắng òa trong cây
Người mang hơi lửa theo tay
Trời đầy hương cốm loay hoay cánh chuồn
Vút lên cao sợ nắng dồn
Chao xuống thấp sợ mưa tuôn sụt sùi
Hay bay… bay lưng lửng thôi…
Bay lưng lửng lại sợ trời âm u
Người ơi! Người tít xa mù
Chiều nay lên xuống hoang vu cánh chuồn…
Nắng đã tắt
Bồng bênh sương
Đầy trời thảng thốt cánh chuồn phiêu du!
1996
Viết khi chưa mùa thu
Chưa mùa thu
Đã nhiều lá vàng bay trước ngõ
Cây cúc kim còn sót ở trong vườn
Xòe một chấm nhỏ
Tự nhiên thấy lạnh
Tự nhiên thở dài thấy hai tay đầy sương…
Ta cứ hy vọng hoa nở là một điều mới
Những chuyện không đâu ám ảnh như đùa
Câu hát hát một thời trận mạc
Giờ nghe bạc vai người xưa
Đã toan tính xếp xống áo cũ
Bắt gặp những hình hài nhơ nhớp mồ hôi
Nhà bên một người chồng rất trẻ
Khóc thương chị ấy mới qua đời
Sao ta cứ phân vân trước những điều rất thực
Ví dụ em bé búng bi rồi khanh khách cười
Ví dụ báo hôm nay loan tin ông lão
Tám mươi còn cưới nàng hai mươi…
Chưa mùa thu
Biển can cớ gì lại lừng lên sóng
Biển ngất ngư như rượu uống nhiều
Giá tìm được một con ốc biển
Làm chiếc tù và ta thổi lên chơi!
Trời chưa làm thu đãi đằng thiên hạ
Cây giương con mắt lá như người
Ngoài kia có chàng đi đơm đó
Vớt lên toàn rêu chả ai buồn cười…
1997
Lục bát cho em
Chiều nay em ạ – ta buồn
Bùa mê cỏ lú ta biền biệt xa
Một đời vọng nguyện cho ta
Rằng là chân cứng rằng là đá non
Trăng chưa khuyên đã héo mòn
Trăng còn thế!
Tháng ngày em còn gì?
Em về chân vấp nẻo khuya
Ta đi chân vấp tứ bề nhân gian…
2001
Khèn mộng
Bắt gặp tiếng khèn vắt vẻo
Vút qua vành trăng lưỡi liềm
Bỗng thấy lòng sâu quẫy cựa
Mơ về những nẻo hoang thiêng
Tiếng khèn vượt lên trong đêm
Xao xác rừng già cô độc
Tiếng khèn khỏa loang trong sương
Chi chít một trời sao biếc
Tiếng gắt trườn qua đỉnh dốc
Thương ô xòe mộng mà buồn
Tiếng đục buông rung cón nước
Nghe tiếng chân còn điếng tê
Những mùa tình ngất ngây đi
Để dấu người ta hư thực
Loang loáng đêm nay còn mê
Tiếng gọi hồn lên sơn cước…
1997
Khúc hát thảo nguyên
Chiều tím lên!
Chiều rất quen!
Con chim tha sợi nắng mềm lướt đi
Thảo nguyên nhắn gọi điều gì
Một người tiễn, một người đi, một người…
Ngày mai người phía xanh trời
Cỏ lau ngơ ngác hát lời héo hon
Chợt lạnh tê
Chợt hoàng hôn
Con chim tha sợi nắng buồn vút bay!
Mộc Châu, 2003
Không tên
Người đi gềnh thác cuộc người
Tôi ngây ngơ mộng cuối trời chiêm bao
Thế nhân ư?
Thế nhân nào?
Cầu kia bảy sắc mà bao nhiêu buồn…
2013
Hoàng Quý
“Hoàng Quý là nhà thơ có phẩm chất thi sĩ bẩm sinh… Hiện thực trong thơ ông không thô nhám, quặng sạn mà là một hiện thực được chưng cất, tinh lọc qua một trường liên tưởng đậm đặc hình tượng và dào dạt tình người” – Thi sĩ Nguyễn Đình Chiến đã viết thế. “Hoàng Quý là một nhà thơ có Phẩm cấp thi sĩ” – Lời nhận định này của bậc thi sĩ lão thành Vân Long. “Đọc Hoàng Quý sẽ luôn day dứt và ám ảnh tầng dưới chữ. Ở đó không chỉ có sự đa thanh và mỹ cảm từ chữ chìm dâng tặng, nó còn chuyển tới ta những cát bụi đời và cát bụi người” – Tôi nhớ không nhầm thì đây là nhận xét của Hà Đình Cẩn.
Một chùm thơ rất hay! Quả là “Nghiêm nghị mà phiêu diêu, bảng lảng mà đắng đót”. Với tôi, mỗi lần đọc thơ ông, tôi biết…sợ chữ!
Mình cứ bị ám ảnh mãi từ bài thơ “Đêm nghe gió qua vườn” của nhà thơ Hoàng Quý mà chị Vũ Thanh Hoa giới thiệu khá lâu rồi. Bài thơ này với lời bình Trần Hoàng Vy được nhiều hồi âm rất thú vị. Nhà thơ Hoàng Quý ít đăng thơ và kín tiếng quá. Mình có sưu tập được không nhiều các sáng tác của ông. Ông có một giọng điệu thơ rất riêng, một vũ trụ quan rất riêng với màu sắc thơ huyền mị và nhiều day dứt. Cách ông dùng chữ và chọn chữ mới đọc tưởng như dễ dàng mà không phải vậy. Về kĩ thuật, dùng chữ nhẹ như không vốn chỉ có ở các thi sĩ bậc thượng thừa. “Phía người giăng trắng mưa sa/Nơi ta trông đợi nắng ÒA trong cây”. Nội một chữ ÒA mà ông chọn dùng thật khó nói hết được bằng những diễn suy thường tình. Hoặc là: “Chợt lanh tê/ Chợt hoàng hôn/ Con chim tha SỢI NẮNG BUỒN VÚT BAY” thì tinh diệu thật. Hoặc như: “Em về chân vấp nẻo khuya/ Ta đi chân vấp tứ bề nhân gian” – xin miễn bình!
Mong chị Vũ Thanh Hoa giới thiệu thơ Hoàng Quý nhiều hơn!
Xin cám ơn chị Vũ Thanh Hoa đã giúp tôi được đọc và có điều kiện thêm vào sưu tập của mình một chùm thơ tài hoa nữa của nhà thơ danh tiếng!
Nhớ lần ngồi với Vi Tiến Sơn được Sơn đọc cho nghe bài thơ “Viết khi chưa mùa thu”. Hỏi thơ ai buồn, mà buồn trong và sang thế. Sơn bảo thơ Hoàng Quý. Vẫn nhớ những câu: “Cây cúc kim còn sót ở trong vườn/ Xòe một chấm nhỏ/ Tự nhiên thấy lạnh/ Tự nhiên thở dài thấy hai tay đầy sương”. Viết dường như dễ dàng, chữ nghĩa như sương như khói, lành lạnh mà tình thật dịu dàng. Lại nhớ câu kết bài: “Ngoài kia có chàng đi đơm đó/ Vớt lên toàn rêu chả ai buồn cười”. Phục lắm. Thì không thế ư, người ta đơm ra cá ra mú, anh ngây ngơ một đời mộng mị cả tin, khư khư tin nên thả đó mà đơm rêu. Tự nhiên hãi quá. chả ai buồn cười. Niềm mơ bã bọt. Đời nhem nhá quá, lộn tùng phèo cả. Hóa cho nên “Vớt lên toàn rêu chả ai buồn cười”.
Vào web nữ thi sĩ Vũ Thanh Hoa được đọc cả một chùm thơ của Hoàng Quý. Thấy cái hôm hỏi mà là nói với Vi Tiến Sơn rằng “thơ buồn và trong” đúng là thế thật. Cả chùm thơ này của thi nhân buồn dịu dàng và rất trong, rất sang. Hình như các danh thi vốn đa cảm và thật thà, sống trong mọi sự buồn họ biết cách gọi tên nỗi buồn và nói hộ chúng ta.
Tôi nghĩ thế!
Năm 2007, Hoàng Quý ra Hà Nội học ở Trung tâm bồi dưỡng viết văn Nguyễn Du. Mọi người cười ồ, bố này học gì ở đây thế nhỉ, bố đùa chắc. Thế là ngày khai giảng, Nguyễn Đình Toán vừa bấm máy chụp Hoàng Quý tanh tách, vừa dí dỏm: Phải đổi dòng chữ trên phông thành “Trung tâm bồi dưỡng Nguyễn Du viết văn”. Hoàng Quý ngồi gần cửa ra vào, cười rất méo mó.
Thế mà lão học thật. Cái phòng đầu cầu thang dành cho lão trong khu kế Bảo tàng Nhà văn đang xây dở đông vui nhất. Trời nóng, lão xoay trần chữa thơ cho bất cứ ai , rồi gạ gẫm in cho họ trên các báo. Cơm cháo vật vờ, nơi tổ chức lớp học thì tít tìn tịt, anh em đều bảo, lão khi nẩy tưng tưng trên cái mô tô tổ bố của Nguyễn Nhuận Hồng Phương, lúc lại đánh đu xe bus đến lớp, đều ra phết. Lão cầm đầu một lũ dở người phắn đi Cúc Phương mua được cái điếu cày, phắn xuống Hải Phòng thăm nom lũ trẻ con lam lũ làng chài, lửa trại tại Trại trồng nấm linh chi của một chị thương binh với bao nhiêu là trẻ nhiễm độc dioxin. Cứ sau một chuyến đi, thấy lão buồn nhiều hơn và ít nói.
Khóa học chưa bế, lão xin về không học nữa. Tôi và các bạn đến chia tay, hỏi: Nhà thơ về thật à? Thật! Sang năm 2008 lão in Giả trang. Một tập thơ hay và…buồn. Bài thơ Giả trang và nhiều bài thơ đặc sắc trong tập ấy có in mấy chùm trên Văn nghệ. Có lần a lô gặng hỏi sao bá bá về. Lão bảo cái lão tin yêu gần như thánh thần hóa ra đồ giả, học phấn khởi nữa thì thành công dân Châu Quỳ à… Năm nọ lão in “Trăng sông Trà” có câu đau đớn: “Trượng phu chống kiếm nhựa/ Làm sao đàn bà lúc phân ly còn dám khóc òa”. Bài “Giả trang” thì lão viết rất hãi: “Giả trang/ Giả trang/ Anh giả trang/ Tôi giả trang/ Trùng điệp giả trang/ Đời đôi lúc cợt đùa cái giống ngưới kiêu mạn/ Tôi thật với đời/ Đời lại Giả trang/ Em hóa ngỗng, hóa công, hóa thiên nga, phù thủy/ Lông ngỗng đau lòng huyền sử Mỵ Châu/ Quạ đổ cả chậu màu đâu hóa thành công đẹp/ Thiên nga một ngày gãy cánh trắng phau/ Mụ phù thủy chứng minh lòng tốt/ Táo tặng Bạch Tuyết thơ ngây giấu thuốc độc không màu/ Anh thổi kèn thì tôi đánh trống/ Cuộc giả trang chóng mặt tinh cầu/ Khi đời chán muốn cuộc chơi thành thật/ Tôi, anh, và…/ Đã giả trang nhau”! Khi Văn nghệ in một chùm thơ lão trong đó có bài này, nhiều nhà thơ thơ vừa le lưỡi vừa tủm tỉm. Cũng có tay cáu: Thế nó bảo toàn trang trí mặt nạ à? Trên vuthanhhoa.net giới thiệu “Hạc trắng bay” và bài thơ để đời “Đêm nghe gió qua vườn” của Hoàng Quý, tôi và bạn bè cũ gặp nhau, lại đọc: “Những hy vọng rưng rưng xác lá/ Chết tưng bừng như máu hôm qua” (là cũng nhờ thuộc từ trang mạng rất sang trọng và tươi tắn này). Mỗi lần tầm được thơ của lão, chả ai bảo ai hồ hởi nhắc tên. Mà lão thì bấy lâu kín tiếng quá, a lô thì toàn bíp bíp bíp. Hay trước thế sự nham nhúa, từ một người yêu đi đó đi đây, sống rất lãng tử, lão lui vào lặng thinh như cư sĩ mất rồi!
Chiều nay, đám chúng tôi vơ vẩn Thủy Tạ, nhìn nôn nao vệt cây quanh Hồ Gươm, nghe Quốc Việt đọc: “Đôi lứa bước qua tôi/ Tuổi trẻ tiếc thương tôi/ Chiều chậm xuống thở dài trên cỏ” (Trước mùa thu – thơ Hoàng Quý). Thế là ngẩn ra, thế là nhớ bạn…
Viết mấy dòng, nhờ thi sĩ Vũ thanh Hoa cho gửi cái com, như một lời gửi nhớ danh thi, rằng, ngoài này chúng tôi không quên Hoàng Quý, bạn bè luôn nhắc tới Hoàng Quý, và thơ anh đã neo lại trong rất nhiều trái tim người!
Cám ơn Vũ Thanh Hoa!
Nhà thơ Hoàng Quý rất ít viết thể lục bát. Tôi đã đọc trong một ý kiến lâu rồi không nhớ nữa. Bạn tôi có cho mượn tập Ngang qua cánh đồng, tập thơ in trên một trăm bài, quả thật chỉ có rất ít bài thơ lục bát. Bạn tôi kể có trò chuyện với ông về thể lục bát kể cả sáng tác của ông. Ông đọc lục bát Bùi Giáng, Nguyễn Duy, Đinh Nam Khương và rất nhiều nhà thơ cổ kim xưa, nay. Ông phục các thi gia viết lục bát tài giỏi, đặc biệt thích thú lục bát Bùi Giáng, Nguyễn Duy, Đồng Đức Bốn và một ít bài lục bát Đinh Nam Khương. Ông nhớ rất kĩ và thuộc rất nhiều. Bạn tôi bái phục trí nhớ siêu đẳng của ông. Ông nói về một thi nữ trẻ hình như tênThúy (tôi không nhớ rõ) là nàng dâu ở Bà Rịa Vũng Tàu có nhiều câu thơ lục bát hay giật mình và mới mẻ. Ông đọc dẫn. Bạn tôi kêu trời vì ông thuộc nhiều bài thơ thế hệ @. Tuy nhiên ông tự đánh giá lục bát của ông viết rất tệ, ông không ti toe (bạn tôi bảo Hoàng Quý dùng chữ như thế) về thể loại này vì cho rằng viết lục lục bát không hẳn quá khó nhưng viết hay thì trời cho chỉ một vài. Ông cho ông là nhà thơ viết lục bát kém nhất. Liệu vài trăm năm sau có ai đặt cạnh Nguyễn Du đại tiên sinh được? Theo ông thì không thể vì nhịp sống đã khác, lục bát vốn tiết tấu chậm, chỉn chu, luật bằng trắc nghiêm nhặt. Thơ lục bát các nhà thơ vẫn viết và đang gắng làm mới, vẫn viết hay, rất nhiều bài hay hoặc câu thơ tuyệt hay, nhưng không bao giờ có nổi một trường thiên lục bát tuyệt luân cỡ Truyện Kiều của Nguyễn được nữa.
Tôi đọc chùm thơ này rất thích lục bát của ông.Thích vì bài nào cũng viết từ cảm xúc, đầy ắp cảm xúc, chữ Việt sáng trong, đa thanh, đầy tâm trạng mà phiêu lãng chứ tôi không dám bàn tới tứ (tư tưởng) của mỗi bài thơ và các thuộc tính nghệ thuật khác. Ông viết ngỡ dễ dàng, giản dị nhưng thực ra là rất kĩ chữ, chữ giầu mĩ cảm. Thơ què quặt cảm xúc, chữ nghĩa lòe lòe điệu đà hoặc lên gân, hoặc vô hồn, hoặc đuồn đuột như xếp củi thì hay thế nào được. Mà nào riêng gì lục bát. Tất nhiên!
Đọc Viết ở Loa Thành, Những ngấn bùn trên mũi chân Tổ quốc, Mùa xuân trong mắt, Buổi sáng ra vườn nghe mưa ký ức, Tự khúc, Giả trang, Đêm nghe gió qua vườn… thì thấy sức nghĩ, sức viết của ông thật khác thường được vận động trong một nguồn cảm hứng vạm vỡ, trung thực và tài hoa. Thơ lục bát của ông nền nã, đắm đuối và tràn đầy cảm xúc.
Nói chung, tôi thích thơ ông và hay tìm đọc Hoàng Quý vì thơ ông luôn luôn đánh thức yếm thế vốn đã nhiễm độc lâu rồi !
Những bài thơ lục bát của Hoàng Quý mỗi bài chất chứa và mang vẻ đẹp riêng. Tôi muốn cung cấp cho các bạn một bài thơ lục bát khác của ông đã được nhiều người yêu mến trình diễn trong nghệ thuật viết chữ thảo, đó là bài Giọt thu tôi đếm của Hoàng Quý:
GIỌT THU TÔI ĐẾM
Một lá rơi
Hai lá rơi
Tôi ngồi đếm lá thu rơi lặng thầm
Một bàn chân
Mấy bàn chân
Cỏ thiên thu cỏ chân trầm bụi đi
Đời người loáng chớp thiên di
Mây thì ước lệ. Đất thì chiêm bao
Thu như hơi rượu hồng đào
Em dâng tôi một hôm nào rất xa
Một thu
Và một thu và…
Tôi ngồi lắng giọt thu sa dịu dàng!
Cám ơn nữ sĩ Vũ Thanh Hoa và trang web của chị!