VTH – Tôi nhớ lần dự Hội nghị Những Người Viết Trẻ Toàn Quốc do HNV tổ chức lần thứ 6 (năm 2001) tại Hà Nội, tôi ngồi cạnh một nữ sĩ mặc bộ áo dài trắng, dáng vóc mảnh khảnh, phong thái đài các, nhưng ánh mắt rất hiền hậu và miệng luôn mỉm cười.
Hồi ấy còn trẻ và nhát, tôi không dám hỏi chuyện trước, nên cô là người chủ động bắt chuyện, sau khi biết tôi ở miền Nam ra, cô giới thiệu: “Cô là Anh Thơ, ghé nhà cô chơi nhé!” Tôi lặng người… nhiều cảm xúc lẫn lộn: Vừa bất ngờ, vui mừng vừa có chút xấu hổ! Bởi vì Nữ sĩ Anh Thơ là người từ lâu tôi rất ngưỡng mộ. Từ khi gia đình tôi còn ở nước ngoài (những năm 80) tôi đã thuộc thơ bà và cũng tập tành làm thơ, nói những bài thơ ngày ấy của tôi “ảnh hưởng thơ Anh Thơ” cho oai chứ thực sự tôi bắt chước cách viết của Anh Thơ mới đúng, bởi tôi mê những thi ảnh nhẹ nhàng, những câu từ vừa lạ vừa cổ điển trong thơ của bà…Tiếc là bốn năm sau (2005) nữ sĩ Anh Thơ đã rời cõi tạm nhưng những bài thơ của bà cùng dáng vẻ thanh lịch, dịu dàng vẫn còn vương vấn mãi trong ký ức tôi.
Một buổi tối đang ngồi làm việc trên máy tính, tôi nhận được một tin nhắn từ Pháp, người nhắn hỏi tôi về một số tư liệu liên quan đến bản thảo của thi sĩ Anh Thơ. May là tôi cũng thạo tin nên cung cấp ngay cho người bạn phương xa. Chị ấy giới thiệu tên là Cẩm Thơ, con gái của nữ sĩ Anh Thơ! Tôi lại lần nữa có cảm giác bâng khuâng, vui mừng, cảm động… Sau đó tôi có đọc các bài viết và xem phim trên VTV1 về cuộc đời nữ sĩ Anh Thơ do chính chị Cẩm Thơ dẫn chuyện. Bộ phim quay tại Việt Nam và Pháp, tôi càng ngưỡng mộ Cẩm Thơ, người đã gìn giữ nét đài các, tinh tế, thân thiện của nữ sĩ Anh Thơ.
Nếu biết Cẩm Thơ cùng lứa với các nhà thơ Trần Đăng Khoa, Hoàng Hiếu Nhân, Nguyễn Hồng Kiên,… thì có lẽ bạn sẽ nghĩ rằng thời gian thực sự đã bỏ quên người phụ nữ xinh đẹp này, chị quá trẻ so với tuổi mình!
Nói chuyện với Cẩm Thơ lần đầu, tôi đã thấy gần gũi, thân quen như một người bạn từ lâu. Cách nói vẫn thuần Việt, tinh tế, không kiểu cách, thậm chí còn gần gũi và thân thiện hơn một số nhà văn, nhà thơ trong tỉnh, trong nước tôi từng quen biết!
Cẩm Thơ đã từng được bạn đọc trong nước và nước ngoài biết đến qua các tập thơ in chung với nhiều cây bút nhí từ những năm cuối thập kỷ 60, rồi 70 như Trần Đăng Khoa, Nguyễn Thị Hiền, Phan Thị Vàng Anh, Khánh Chi…
Khi trưởng thành, Cẩm Thơ còn viết cả truyện ngắn, truyện rất ngắn cho thiếu nhi dưới nhiều bút danh khác nhau. Thơ và truyện của chị đã được giải thưởng của Báo Thiếu Niên Tiền Phong và báo Văn Nghệ. Người ta nhắc nhiều đến bài thơ Chú Giải Phóng Quân (1969), bài thơ này của Cẩm Thơ đã từng được đưa vào chương trình giảng dạy của trường phổ thông cấp I.
Từ 1986 Cẩm Thơ đã sang sinh sống, làm việc tại Paris với chồng là Jéôme KANAPA, một nhà điện ảnh Pháp, người bạn thân thiết của Việt Nam trong suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ và hàn gắn vết thương chiến tranh.
Sau một thời gian dài chuyên sâu vào công việc dựng phim, và giảng dạy về nghe-nhìn, dịch thuật… Cẩm Thơ lại trở về với đam mê sáng tác Thơ của chị.
Cẩm thơ sáng tác song ngữ: Việt – Pháp. Có bài thơ thì bắt đầu viết bằng tiếng Việt, rồi mới viết bằng tiếng Pháp, và ngược lại, có bài viết tiếng Pháp rồi mới viết tiếng Việt. Đa số thơ chị viết bằng tiếng Việt.
Mời bạn đọc chùm thơ bằng hai thứ tiếng của nhà thơ Cẩm Thơ gửi vuthanhhoa.com:
ĐÊM GIÔNG
Đêm nằm nghe ào ào
Gió thổi
Chưa sang thu mà lá rụng đã nhiều
Lòng bỗng cồn cào. Mưa rơi.
Sớm mai
Gió ẩm nồng hơi cỏ
Người quét vườn
Ôm lá vàng đi đổ
Hãy cho tôi gửi
Cả những cồn cào đêm qua.
Lille, 2019
SANG SÔNG
Con sáo sang sông
Tôi bay qua biển khơi, về với nhà chồng
Một nửa tôi, nơi quê hương, ở lại
Một nửa tôi, cây đâm rễ quê người.
Mấy mươi năm tôi chẳng còn là tôi
Bấy nhiêu năm cũng không thành người khác.
Đêm nằm mơ, tiếng mẹ đẻ xen cùng tiếng Pháp
Hai phía địa cầu… đi là về, về cũng là đi.
Trên bờ sông Xen, chạnh nhớ sông quê
Về lại sông Thương sao trời mây xa lạ quá
Vui buồn, suy tư… chia đôi hai ngả.
Hai ngả đời ở cả một mình tôi.
Paris, 2020 -05- 02
NÓI… KHÔNG NÓI
Em đi tìm anh để hỏi
“Vì sao ta không gặp nhau ?”
Khi gặp được anh, em hỏi
“Vì sao mùa thu qua mau ?”
Biết bao nhiêu lời khó nói
Nghĩ mãi cũng chưa thành câu
Biết bao nhiều điều chẳng nói
Vì nói có được chi đâu ?
MẢNH VƯỜN RIÊNG
Ta có khâu đời ta vào nhau
Thì hãy để một cái nơ rút chỉ
Nếu một ngày cuộc sống chung không thể
Sẽ tháo gỡ cho nhau, chẳng giằng xé tơi bời !
Ta có trồng chung một mảnh vườn đời
Hãy dành cho mình một khoảng xanh be bé
Để ngày ngày, mỗi khi ta có thể
Đến thảnh thơi tìm gặp lại riêng mình.
16-09-2020
CHẲNG GÌ… TẤT CẢ
Em đâu phải là sao
Để cho anh phải với
Chẳng là ngọn gió thổi
Để anh chợt ngẩn ngơ
Không phải những hạt mưa
Anh qua cơn khao khát
Đâu phải là bóng mát
Anh ghé nghỉ đôi lần
Chẳng phải tán mây xanh
Tan ra rồi lại hợp
Không phải là bão táp
Xáo xác những mảnh trời
Cũng chẳng lá thu rơi
Xuân về chồi xanh lại.
Không phải và chẳng phải
Mà tất cả như là…
Đâu biết rõ là gì
Chẳng gì. Mà tất cả…
HOA XOAN
Em tiễn anh đi chiều hôm
Hoa xoan bồi hồi tím
Lắc rắc mái hiên
Sương mờ.
Anh đi xa đừng quên em
Vì em yêu anh nhiều lắm
Nỗi nhớ rưng rưng hoa tím
Đậu vào giấc ngủ, chẳng yên.
Sớm nay thức dậy… Trên thềm
Giấc mơ đêm qua còn đó
Hoa rụng tím ngày anh đi
Em sẽ đếm mùa xoan nở.
Hakon-Gora, Japon-2019 -03-22
HÌNH NHƯ ANH VỪA ĐI QUA
Hình như anh vừa đi qua
Cây vườn em xao xác lá
Hoa buồn bởi không kịp nở
Hình như anh vừa đi qua…
Sương còn ướt đầu ngọn cỏ
Gió đêm, chưa vội trở mình
Em nằm nghiêng… chờ nắng gọi
Hình như anh vừa đi qua…
Sài Gòn, 1978
NEO THƠ
Xin thả xuống dòng sông
Ý thơ chưa kịp viết
Để con thuyền đơn chiếc
Neo vào lời thơ tôi.
Hà Nội, 12-2019
HOA PHƯỢNG ĐỎ
– Em chỉ mong là trời đổ mưa
Sẽ thêm cớ để không đến nữa…
Anh có đợi dưới vòm phượng nở ?
Gió rung cây, hoa rụng đỏ thềm hè.
– Anh chỉ sợ vì trời đổ mưa
Em có cớ để không đến nữa
Anh đứng đợi… Ngàn bông phượng đỏ
Đậu xuống hè, trải thảm đón chân em.
Lille, 07- 2019
CHẦM CHẬM
Chầm chậm tôi qua mùa
Mùa nào không biết nữa
Ngoài kia cây còn lá
Hình như trời cũng xanh.
Có bước chân nhanh nhanh
Có ai cười giòn giã
Thanh âm mùa rất lạ
Giọt mưa chợt rơi vào.
Con đường bỗng thẫm màu
Lá buông chưa khô kịp
Bản đàn như sai nhịp
Tôi đang ở nhịp nào ?
Rồi thoáng cái hanh hao
Của mùa đông xứ lạnh
Thu đâu đã chín hẳn
Ơ kìa lá cứ xanh.
Bốn mùa sải bước chân
Còn tôi…
Theo chầm chậm.
Paris, 11-2020
HƯƠNG CỐM
Cuối thu rồi, em nào biết được
Xa quê, nơi ấy… có buồn không ?
Sáng nay nghe tiếng rao bán cốm
Chạnh nhớ, trời như đã vào đông.
Biết em chẳng về nhưng vẫn mong
Mùa đi cùng những gánh hàng rong
Em như hương cốm thơm qua ngõ
Chẳng thấy mà sao bộn rộn lòng.
Paris, 10-2020
HÀ NỘI CỦA TÔI
Hà Nội của tôi bé nhỏ xinh xinh
Chưa lắng trận cười đã đi hết phố
Hương lá gội đầu bay thơm mấy ngõ
Tiếng guốc trưa hè đánh thức cả trời ve.
Hà Nội của tôi mang cả hương quê
Những gánh cốm xanh, những làn thị đỏ
Những mẹ cò vẫn bay vào làm tổ
Đêm khuya về thả bom xuống áo tôi.
Hà Nội của tôi êm ả thế thôi
Ngày khói lửa trẻ con không biết sợ
Máu đã đổ. Hà Nội không gục ngã.
Mà nỗi đau thao thức đến bây giờ.
Hà Nội của tôi chỉ còn ở trong thơ
Trong ký ức của những người sợ lạc
Trong nét vẽ, câu ca của một thời đạm bạc
Khi nhớ thương tôi quay bước tìm về.
Paris 2018
HÀ NỘI HẾT MƯA CHƯA EM ?
Hà Nội hết mưa chưa em?
Nắng đã về? Hoa hồng thơm có nở?
Những bông hồng gai vườn xưa, tôi hái hộ
Vì thương… mềm những ngón tay em.
Hà Nội đã hết mưa chưa em?
Ai đón em chiều, nón em quên mang buổi sáng?
“Phố đã vắng, tiếng mưa rơi vui lắm!”
Em còn thích đi dưới mưa nữa không?
Sao tôi nhớ Hà Nội những ngày mưa mông lung
Nhớ bông hồng thơm, nhớ cánh mũi xinh em hít hà… đến vậy!
Nhớ tiếng em cười rung tán cây, lá vẫy…
Hà Nội đã hết mưa chưa em?
Paris 4 – 2020
CÓ AI BIẾT ?
Có ai biết chân trời nào không xa?
Tôi tìm đến để ngả mình yên ả
Có ai biết dòng sông nào không chảy?
Để tôi về, neo mái… đón thong dong.
Có ai biết cơn bão nào lặng trong?
Tôi sẽ đến gọi gió miền thanh thản
Có ai biết chốn thời gian dừng chân?
Để tôi đi thắp những vì sao đã tắt.
Có ai biết chén rượu nào không say?
Cho tôi uống, chẳng lo mình lạc lối
Ai đã đau nỗi đau không tiếc hối?
Để tôi qua, chẳng hãi sợ bao giờ!
2019
TIẾNG CÒI TÀU
Đoàn tàu dần xa…
Trên sân ga
Cô gái trẻ lặng im
Gói tiếng còi tàu bụi bặm
Vào chiếc khăn tay không dám tặng…
2020
ANH ĐÃ QUÊN EM RỒI
Anh đã quên em rồi
Mặt trời không đến nữa
Phòng em giờ khép cửa
Chim liệng ngoài xa thôi.
Bài hát cũ quên lời
Căn nhà xưa vắng bóng
Hoàng hôn trong mảnh kính
Vỡ vụn chân trời xa.
Anh đã quên em rồi
Chuyện chúng mình đã hết
Bài thơ xong phần kết
Còn gì để viết thêm ?
07-2020
GIẤU MÌNH
Con cá lặn ở lòng ao
Nụ hoa ẩn mình trong lá
Dế trốn hang sâu dưới cỏ
Tôi giấu tôi vào câu thơ.
Paris 07 2020
Thơ song ngữ Việt – Pháp:
|
VÔ ĐỀ Tôi trốn tôi, rồi tôi vẫn gặp mình Trong những vệt trăng vàng trườn qua cửa sổ. Trong hương cỏ nơi đất vườn mới vỡ. Trong lăn tăn bọt nước, cát lặng tờ… Muốn trốn mình mỗi buổi sáng tinh mơ. Trốn lũ chim non chíp chiu đùa nắng sớm Trốn nỗi xốn xang những cơn giông ì ầm mưa sấm Cuốn tôi theo cơn lốc cuộn ào ào. Tôi trốn tôi nơi đất rộng trời cao Mênh mông thế nên cũng bơ vơ thế. Rồi vẫn chợt gặp mình nơi cuối bể Giữa sóng vùi, sải cánh rộng trùng khơi. Paris 2019 10 24 ĐỜI NGƯỜI (Nhân dịp hoàn thành việc soạn thảo, chỉnh sửa và hiệu đính bộ Anh Thơ Toàn Tập) Đời người như cuốn sách Biết bao giờ viết xong? Có những lúc bâng khuâng Muốn ngược về quá khứ. Có những chương ở mãi Không muốn lật sang trang. Những kỷ niệm ố vàng Chẳng quên, nhưng tha thứ. Những dòng không muốn nhớ Thì vẫn đen như chì. Những điều muốn xoá đi Lại trở về, nhăn nhở. Có những trang dang dở Chẳng biết viết tiếp gì. Bút đã sa… cấm kỳ Bước đi, đừng bước lại. Những dòng còn vụng dại Sửa thì đã muộn rồi Sửa thì cả đời người Cũng không sao sửa hết. Đời người như cuốn sách Viết mãi vẫn chưa xong Mà dấu chấm cuối cùng Lại do tay người khác. HOA CHO NGÀY KHÔNG TÊN… Một đóa hoa cho em Cho những ngày không tên Cho sợi đen sợi bạc Cho má hồng đã nhạt Cho đuôi mắt chân chim Cho những sớm những đêm Em buồn mà chẳng khóc Cho những ngày khó nhọc Trải qua với nụ cười Cho mỗi cây đâm chồi Cho mỗi chân mạ cấy Những điều không dễ thấy Những điều hay lãng quên Những điều như tầm thường Mà đời không thiếu được. Một đóa hoa cho em Cho ngàn ngày xuôi ngược Cho ngàn ngày không tên… 08 03 2021 KHÔNG CHỜ Tôi không chờ hạnh phúc, không chờ tình yêu Không chờ tiếng chuông báo người thương đến Không chờ niềm vui đẩy cửa vào mỗi sớm Không chờ ngọt ngào lay tôi dậy đêm đêm. Tôi chỉ đón mỗi ngày bình minh lên Chào ánh nắng lung linh rèm cửa sáng Khi những ngón chân trần chạm sàn gỗ lạnh Nghe da thịt mình chợt tỉnh giấc âm u. Vì tháng năm chẳng còn được mấy thu Vì thế gian biết bao người chen chúc Vì thời gian để kiếm tìm hạnh phúc Là quãng đời sẽ mất mát trong tôi. Tôi mở lòng đón những niềm vui Như sa mạc đón cơn mưa khao khát Để nỗi cô đơn câm lặng đi chốc lát Để cuộc đời vẫn đáng sống, dẫu ngược xuôi. CẨM THƠ |
SANS TITRE J’ai beau vouloir me cacher, mais je m’entrevois toujours Dans le voile lacté éphémère que la lune suspend à ma fenêtre Dans les arômes de la terre qui vient d’être retournée Dans les soupirs du sable blanc sous les lentes caresses des vagues aux marées basses. Je veux disparaitre des aurores rêveuses faussement sages et silencieuses Des chants d’oiseaux amoureux au soleil levant Je fuis la mélancolie des nuits orageuses Qu’elle ne m’emporte vers des horizons nuageux.
Je veux me dissimuler devant l’immensité du ciel, de l’océan et de la terre Tellement immense que je me sens orpheline, minuscule, égarée Mais rien à faire : en me cachant, fuyant… souvent, je me suis rencontrée, retrouvées Tel un oiseau au milieu des mers folles et des ciels agités, les ailes déployées… UNE VIE… Une vie est comme un livre Que l’on ne sait pas quand finir d’écrire Dont certains chapitres on n’a pas envie de fermer Et d’autres, ne plus jamais rouvrir. Une vie est comme un livre Dans lequel on veut arracher des pages Mais noir sur blanc, elles sont toujours là, Corriger ses erreurs ? Toute une vie ne suffira pas. Une vie est comme un livre Qui ne manque pas de chapitres inachevés Perdu au milieu de ces lignes à sens unique et de ses propres idées Le marcheur n’a pas d’autre choix que d’avancer Une vie est comme un livre Que l’on écrit sans jamais arrêter Mais le point final C’est l’Autre qui le marquera à sa place. UNE FLEUR POUR LES JOURS SANS NOM Une fleur pour toi Pour les jours sans nom Pour tes cheveux noirs, roux ou blonds Pour tes cheveux blancs Pour tes joues pâlies au fil du temps Pour tes larmes jamais versées Pour les nuits sans étoiles et les levers du jour sans soleil, que tu n’as jamais comptés Pour ton sourire à chaque blessure Pour chaque bout de terre cultivé, Pour chaque grain de riz récolté Pour les actes imperceptibles sans quoi, n’existe plus l’humanité Pour les aléas de la vie, qu’en silence, tu as traversés Pour les jours sans nom, par milliers… Paris 08 03 2021 JE N’ATTENDS POINT… Je n’attends point l’amour, Non plus le bonheur Encore moins des nuits, cette douceur qui me réveille de mon sommeil. J’accueille simplement les premiers rayons du soleil Faisant entrer dans ma chambre une nouvelle journée La fraîcheur matinale sur le sol de bois embrassant mes petits pas Réveille ma chair encore enveloppée dans les rêveries oubliées. Parce que les automnes rallongent dans ma vie raccourcie Parce que les chercheurs du bonheur se bousculent sur notre monde trop petit Parce que le temps d’attendre le bonheur de sa vie C’est le temps perdu de ce peu qui me reste à vivre. Aux moments de joie, j’ouvre grandement mon cœur Comme le désert assoiffé ouvre ses entrailles pour cueillir ces pluies précieuses Ces petites joies font taire les chants tristes de la solitude Désormais je vis, malgré la vie |