BUỒN CƯỜI THẬT
Buổi dạ hội cuối năm ồn ào và xúc động . Từng nhóm quây quần bên nhau kể lại những kỷ niệm vui buồn, táo tợn của một thời đã qua. Thi thoảng có một đôi nam nữ sánh bước bên nhau thì thầm ngượng nghịu. Họ cũng là một đôi như thế. Chầm chậm bước xuống những bậc thang cũ kỹ và thân quen, họ như nghe trong lồng ngực có tiếng nức nở của con tim khi sắp từ giã tuổi học trò để đi mỗi đứa một phương trời. Nhưng đã thành thói quen, mỗi khi ở bên nhau là họ nói đủ thứ chuyện vớ vẩn nhất trên đời, nhưng cái điều cả hai cùng đang nghĩ thì lại chẳng được nói ra. Tuấn rất muốn nói với Trang rằng đêm nào ngủ cậu cũng mơ thấy Trang, rằng góc trong cùng của bất cứ cuốn giáo trình hay cuốn vở nào cậu cũng nắn nót ghi vào chữ “T2” rằng Trang là người bạn gái dễ thương nhất đối với Tuấn, từ trước đến giờ… Nhưng rồi chẳng hiểu sao cậu lại nói :
– Mình rất ghét bọn cái Nhung nhá…
– Tại sao thế ? Trang hỏi bằng giọng thanh thanh quen thuộc mà dù có ở đâu Tuấn cũng vẫn nhận ra. Tuấn nhìn trộm cô, đáp:
– Là…tại vì chúng nó cứ… gán ghép chúng mình với nhau ấy mà…
Trang nhìn xuống, ánh đèn yếu ớt ở góc sân trường vẫn soi rõ được đôi má bầu bầu của cô đỏ bừng, hàng mi dầy hắt xuống đôi mắt to tạo thành một khoảng tối huyền ảo. Tuấn đứng ngẩn ra nhìn và bỗng có một ước muốn điên rồ là được thổi nhẹ vào hàng mi ấy… Cuối cùng Trang thốt lên với nụ cười thoảng qua :
– Ừ, chúng nó buồn cười thật ! Tuấn nhớ đến những cuốn tiểu thuyết cậu xem đã lâu là khi đôi nam nữ khi chia xa, họ thường tỏ tình với nhau. Nhưng phải bắt đầu như thế nào kia chứ ? Chắc phải khen cô gái một điều gì đó… Cậu ngắm Trang : cô ấy đẹp thật, điều đó thì ai cũng biết nhưng phải khen như thế nào nhỉ? Tuấn bỗng thấy một cảm giác lo sợ rất vô lý, chẳng hiểu sao cậu lại hỏi:
– Tại sao Trang lại cắt tóc thế ?
– Vì bọn con gái bảo Trang cắt thế này trông hợp hơn …
– Mình lại thích Trang để dài như cũ ấy, trông xinh lắm ! Chợt Tuấn im bặt : thôi chết, đây đâu phải là lời khen, ngược lại là đằng khác ! Cậu thấy giận bản thân vô cùng, may thay cô bé chẳng để ý gì đến chuyện ấy. Khi hai người cùng ngồi xuống phiến đá cạnh thư viện, Trang hỏi :
– Tuấn định thi vào trường nào vậy? Như bắt trúng mạch, chàng trai liền thao thao bất tuyệt nói về ngành Hàng hải mình sắp thi vào, về những dự định khi tốt nghiệp, về tầm vóc của hàng hải đối với một số quốc gia, để kết thúc bài diễn văn dài dòng, cậu triết lí :
– Một xã hội mà thiếu những kỹ sư Hàng hải có tài thì không thể gọi là một xã hội phát triển ! Trông Trang vẫn buồn buồn, cô ít nói hơn thường lệ, đôi mắt đẹp hôm nay có những ánh nhìn bạo dạn hơn, người lớn hơn làm Tuấn ngạc nhiên. Cô bé bảo:
– Còn Trang, Trang sẽ thi vào Luật.
– Tai sao thế ? -Tuấn tròn xoe mắt – Trang đẹp thế, hát hay thế mà lại đi cái nghề khô cứng ấy ư ?
– Chẳng có nghề nào khô cứng đâu, cơ bản là con người mình ấy chứ. Trang muốn làm luật sư vì nghề ấy nhân hậu và công bằng.
Tuấn không biết nói gì nữa cứ nhìn mãi vào dải nơ lấm tấm hoa Trang đang buột ở tóc, cậu tưởng tượng ra cô bé Trang xinh xắn, hay cười, hay hát thế kia mà phải khoác chiếc áo Luật sư đứng nghiêm nghị trước tòa dõng dạc bào chữa cho một bị cáo nào đó… Ồ, thật không thể tưởng tượng ! Sân trường đã vắng lặng. Trang nhìn đồng hồ rồi bảo:
– Muộn rồi, Trang phải về thôi, sáng mai Trang còn đi sớm…
– Trang đi đâu ?
– Trang lên Hà Nội ở với bà ngoại để ôn thi…
Tuấn thấy tim mình se lại khi nghĩ đến những ngày không được nhìn thấy Trang. Cậu rất muốn nói : “Trang cứ đi đi, mai Tuấn sẽ đến tiễn… ” Hai người dạo bước trên con đường ngập tràn ánh trăng, gió khẽ rung những tán lá trên cao thoảng bay mùi hương dìu dịu không biết từ tóc Trang hay từ cây dạ hương ven đường… Cổng nhà Trang kia rồi, những song cửa sơn màu xanh càng hiện rõ, Tuấn như thấy Trang càng xa dần. Bỗng bất ngờ, cậu kéo sát cô bạn gái vào ngực mình rồi đặt một nụ hôn vụng về nhưng thật nồng nàng lên đôi môi bé bỏng của Trang… cô gái không kịp phản ứng gì, chỉ phụng phịu:
– Ôi…kìa Tuấn ! Buồn cười thật…
Cuối cùng rồi Trang cũng gỡ được ra và chạy biến vào cổng. Tuấn không nhớ mình đã đi từ nhàTrang về như thế nào, chỉ biết rằng khi nằm xuống gường trùm kín chăn lên đầu, cậu vẫn thấy tai mình nóng bừng vì một cảm giác vừa sung sướng, vừa xấu hổ… Gần sáng Tuấn ngủ thiếp đi. Khi cậu mở mắt thì mặt trời đã lên cao. Ý nghĩ đầu tiên về Trang làm cậu tỉnh hẳn người. Cậu vội nhẩy khỏi giường chạy đến nhà Trang nhưng vừa đến cổng cậu lại thấy gai gai người khi nghĩ đến đôi mắt buồn buồn của Trang khi sắp chia xa và lại thấy hai tai nóng bừng khi nhớ đến hành động liều lĩnh của mình hôm qua, thế là cậu nhắc đi nhắc lại như một cái máy :”Mình có đến cũng muộn mất rồi, Trang chắc là đã đi rồi…” Cuối cùng, cậu đã quyết định, một quyết định mà mãi sau này cậu vẫn luôn hối tiếc : Cậu đã không đến tiễn Trang hôm ấy…
Mấy tháng sau Tuấn thi đỗ vào trường đại học Hàng hải với điểm cao và được đi học nước ngoài. Thời gian sau đó, Tuấn bảo vệ thành công luận án Tiến sĩ rồi được phong danh hiệu Giáo sư. Về nước, ông là giáo viên xuất sắc của trường Hàng hải, học trò quý trọng, đồng nghiệp kính nể. Một cơ quan liên doanh nước ngoài đã khẩn khoản mời ông cộng tác với mức lương khá cao và ông đã vui vẻ chấp thuận. Cuộc sống cứ đẩy ông trôi theo một dòng chảy thuận chiều và phẳng lặng, ông đã có tất cả: danh vọng, tiền tài, hàng tá các cô gái trẻ đẹp sẵn sàng nâng khăn sửa túi…Một tay đồng nghiệp đã ghen tỵ ra mặt khi nói với ông:”Mẹ kiếp, đúng là đời mỗi thằng có một cái số. Cùng học, cùng lớn lên với nhau mà ông thì hết cái may này đến cái may khác còn bọn tớ thì chỉ phấn đấu cho dễ thở đôi chút cũng khốn !”. Ông không thể phủ nhận điều đó vì bạn bè lớp cũ của ông phần lớn đều đi bộ đội và không ít người đã nằm lại chiến trường, còn số khác thì vẫn chân lấm tay bùn. Nhưng bảo “hết cái may này đến cái may khác” thì không hẳn, vì cho đến bây giờ tuy đầu đã hai thứ tóc, ông vẫn thấy lòng mình trống vắng cô độc, cô độc ngay cả lúc có một phụ nữ thật hấp dẫn nằm trong vòng tay hay cả khi đang thuyết trình về một đề án táo bạo trước con mắt nể vì của các vị giáo sư ngoại quốc. Và nhất là khi ông ngồi một mình trong căn nhà đầy đủ tiện nghi nhưng lạnh lẽo. Nhiều lúc ông giật mình tự hỏi: Ông đã mất xúc cảm trước phái đẹp rồi ư ? Bởi vì song song với quá trình tích lũy và cống hiến kiến thức, ông vẫn hoài tìm kiếm sự rung động của trái tim… Ông đã từng thích thú đến run rẩy, bị quyến rũ đến mê hoặc, lao vào nỗi đam mê đến điên dại… nhưng rồi những cái ấy chỉ thoáng qua ngắn ngủi, giả tạo làm ông thất vọng ngay ở lần tiếp theo và nó dẫn ông đến nghi ngờ ngay cảm xúc đầu tiên của mình, ông lại thở dài lẩm nhẩm: ”Không, đấy không phải là người đàn bà đích thực của đời mình !”. Rồi ông lại tiếp tục cuộc tìm kiếm mới và cứ để sau mỗi lần, niềm hy vọng nhỏ bé càng bị bào mòn, trái tim ông thêm nguội lạnh…Ông đã đi đến một tâm trạng đáng lo ngại: dửng dưng trước phụ nữ ! Dư luận thường không buông tha những trường hợp như thế, thôi thì đủ lời bàn: kẻ bảo ông nghiên cứu khoa học nhiều quá đâm ra mất thăng bằng về tâm sinh lý, kẻ thì bảo ông quá khó tính nên phải tìm cho được một phụ nữ lý tưởng Thây kệ, ông im lặng.
Năm nay, trường Hàng hải kỷ niệm ngày thành lập trường rất trọng đại. Người ta mời ông ngồi ở hàng ghế trang trọng nhất và mời ông phát biểu đôi lời nhưng ông từ chối. Ông bỗng thấy mệt mỏi với cái không khí quen thuộc ấy và muốn ngồi một mình lẻ loi ở hàng ghế gần cuối, lẫn trong niềm hạnh phúc của những đôi vợ chồng đồng nghiệp và vài cô cậu trẻ đang tán tỉnh nhau để thấm thía hơn cái cảm giác cô đơn. Buổi dạ hội diễn ra tưng bừng, náo nhiệt bỗng nhiên vô tình đưa ký ức ông trở về với buổi dạ hội hơn hai mươi năm trước. Ông nhìn đám sinh viên túm tụm lại bàn chuyện vui nhộn, một cậu đang bốc phét gì đó làm đám bạn tròn mắt vì nể khiến ông bật cười. Từng đôi nam nữ say sưa dìu nhau khiêu vũ trong những bộ trang phục lộng lẫy, vài đôi khác lại kín đáo thầm thì trong góc vắng… Họ bây giờ mốt hơn, lanh lợi hơn, tư do hơn thời ông ngày trước nhiều nhưng nhìn chung họ đều mang cái vẻ gấp gáp, học đòi một cách lộ liễu làm giảm đi rất nhiều vẻ thơ ngây đơn sơ đầy lãng mạn của tuổi học trò. Ông Tuấn lại lắc đầu thở dài…Một cặp trai gái khá đẹp đôi đi qua chỗ ông ngồi, hình như họ đang giận nhau nên do say sưa phân trần, chàng trai đã vô ý va vào ghế của ông, khi nhận ra ông cả hai cùng cúi đầu:”Chào thầy ạ!” Và trước khi họ lẫn vào đám đông, ông vẫn nghe được tiếng cô gái phụng phịu: ” Ôi…anh buồn cười thật đấy…” Câu nói ấy như đã chạm được vào sợi dây rung cảm nằm tận đáy trái tim ông mà vinh hoa đã từ lâu chôn vùi, ông bỗng đứng lên và đi gần như chạy trốn ra khỏi cổng trường. Ông cứ lặng lẽ đi như thế trên phố khuya, trước mắt ông hiện rõ dần dải nơ hoa lấm tấm, đôi má đỏ bừng và đôi môi bé bỏng đang phụng phịu của nàng trong cái hôn liều lĩnh…: ”Trang ơi!” Ông thốt lên đau khổ, ông nhớ lại người bạn gặp ông ở Ô-đet-xa đã kể rằng hôm ấy Trang suýt bị muộn tàu vì nàng cứ đợi chờ ông đến tiễn và khi con tàu bắt đầu chuyển bánh hình như nàng đã khóc nức nở… Vậy mà ông đã lãng quên những điều đó, quên cả địa chỉ của Trang người bạn ấy đã ghi lại cho ông…thế nhưng ông đã không hề bỏ qua một cơ hội thăng tiến, một đề án đem lại tiếng tăm, một dịp trổ tài hùng biện nào… Cuối cùng thì ông đã được những gì và mất những gì nhỉ? Ngoài đường đã vắng lặng, ông dừng lại, tựa lưng vào một gốc phượng già xòe những tán lá nhỏ li ti che khuất cả ánh trăng đang toả xuống dìu dịu, rồi ông ôm lấy đầu : Giá mà giờ đây ông có thể đổi những gì ông đang có để được sống lại những khoảnh khắc kỳ diệu ấy của cuộc đời, để tâm hồn lại được rung lên cháy bỏng bởi cái ước muốn hơi điên rồ là được thổi nhẹ vào hàng mi dày của đôi mắt với khoảng tối huyền ảo và để được nghe lại giọng nói thanh thanh phụng phịu của nàng: “Ôi, Tuấn! Buồn cười thật…!”
1993
VŨ THANH HOA