Vết sẹo góc nhà đột ngột nở hoa

NGÀY CUỐI NĂM VÀ BÀI THƠ CỦA NHÀ THƠ VŨ THANH HOA

>> Vết sẹo góc nhà Đột ngột nở hoa – Đặng Cao Sửu bình thơ VTH

Bài thơ “Cuối năm dọn nhà” Rút trong tập thơ “Lời cầu hôn đêm qua” xuất bản năm 1012 của nhà thơ Vũ Thanh Hoa. Tôi đọc được bài thơ vào những ngày cuối năm 2011, nhưng hôm nay, khi khẽ khàng bóc tờ lịch cuối cùng của năm 2012, thì lòng tôi vẫn còn nguyên cảm xúc khi chợt nhớ đến. Có lẽ chẳng chỉ riêng tôi, mà người đọc, ai cũng có chung cảm xúc ấy.

Cảm xúc thăng hoa trong một ngày cuối năm của chị đã cho ra đời một bài thơ giản dị nhưng vô cùng sâu sắc, khác hẳn với những ý niệm về thơ chị mà trước đó tôi đã từng biết (thơ chị thường là thơ cách tân, mang đầy những ẩn dụ, sắc nét với những ngôn từ sang trọng).

“Cuối năm dọn nhà”. Một chủ đề được mở ra, tưởng như quá cũ lại cho ra đời một bài thơ với cách nhìn rất mới. Mới ở cấu trúc bài thơ với những hình ảnh được lặp đi lặp lại. “Cuối năm dọn nhà”, “thấy mình”, “thấy người” Và, “một cũ”, “ hai cũ” “nhiều cũ”… Mới ở chính cái nhìn rất thật: “thật lạ” nhưng cũng “thật quen”:

Cuối năm dọn nhà
Thấy mình trong tấm ảnh cũ
Thấy mình trong chồng sách cũ
Thấy mình trong câu thơ cũ
Thật lạ

Cuối năm dọn nhà
Thấy người trong tấm ảnh cũ
Thấy người trong chồng sách cũ
Thấy người trong câu thơ cũ
Thật quen

Lúc mới đọc bài thơ của chị, người đọc thường nghĩ tới một công việc quá đỗi bình thường của bao người phụ nữ Việt Nam là dọn nhà để đón mừng năm mới. Nhưng ở bài thơ, những công việc ấy chẳng còn là sự bình thường nữa. Nó trở nên đặc biệt, trong một ngày đặc biệt và trong một hoàn cảnh đặc biệt.
Trong cuộc sống hiện đại, đôi lúc chúng ta quên đi những gì tưởng như là bình dị, nhưng ở bài thơ này, hình ảnh bình dị ấy đã được nhắc tới một cách cụ thể. Bài thơ vẽ nên bóng dáng của một người phụ nữ đang sống trong cô đơn. Động thái “nhặt nhạnh” cho ta biết, người phụ nữ ấy sống trong cô đơn nhưng luôn trân trọng về một quá khứ đầy ắp tiếng cười và tràn trề hạnh phúc. Hạnh phúc gia đình họ được tạo ra từ chính những gì còn lại: “Tấm ảnh”, “chồng sách”, “câu thơ” “đã cũ”. Họ đã từng như thế! Nhưng rồi vì một lí do nào đó, họ đã chia tay nhau trong sự tiếc nuối. Chính sự tiếc nuối đó, đã cho người đọc cảm nhận được sự đơn lẽ đến là thương của hiện tại:

Cuối năm dọn nhà
Nhặt nhạnh
Một cũ
Hai cũ
Những cũ
Rất nhiều cũ…

Khổ thơ như cái bánh đắng được cắt ra từng lớp, một, hai, và nhiều lớp. Những ngôn từ rời rạc, nhưng nó lại gắn kết với nhau để đạt đến đỉnh điểm của sự cô đơn, đỉnh điểm của cảm xúc. Cảm giác lúc này của người đọc như bị bóp nghẹt bởi sự chia sẽ và cảm thông. Rồi bất ngờ, không gian trải ra, vỡ òa trong cảm giác nhẹ nhàng đến lạ:

Nhận ra
Vết sẹo góc nhà
Đột ngột nở hoa.

Thì ra, những cô đơn, những trải nghiệm trong quá khứ đã cho nhà thơ một cái nhìn thông thoáng, không bi quan trước thực tế của cuộc sống. Nhà thơ, với hình ảnh đắt giá, sắc sảo là “vết sẹo góc nhà/ đột ngột nở hoa” đã nhắc cho người đọc biết rằng, trước thềm năm mới, hãy nhìn thế giới với những hy vọng mới, niềm tin mới.
Với thời khắc năm mới 2013 đang đến, đọc bài thơ Cuối năm dọn nhà của nhà thơ Vũ Thanh Hoa, chắc hẳn người đọc sẽ tự cho mình một bài học, bài học biết vươn lên trong mọi hoàn cảnh, bài học biết chia sẽ, biết cảm thông. Và hơn hết, bài thơ còn giúp người đọc biết trân trọng những gì mình đã và đang có.

Ngày 1-1-2012
Châu Hoài Thanh