Lê Huy Mậu : Mãi đi tìm biện chứng của Tình Yêu

LÊ HUY MẬU: MÃI ĐI TÌM BIỆN CHỨNG CỦA TÌNH YÊU

VTH : Viết về nhà thơ Lê Huy Mậu thì đương nhiên là khó rồi, khó không chỉ vì nhiều bậc cao nhân đã viết về ông mà còn khó là vì mình biết bác ấy lâu quá, “gần” quá nên khó lại càng khó! Tuy vậy nhưng mình vẫn viết, vì qua mỗi bản phác họa bằng ngôn từ, sẽ có nhiều cách nhìn khác, sẽ có nhiều khám phá khác, thế là cũng đủ cho một đời dấn thân vào văn chương với bao gia vị của hạnh phúc và “đau thương” (từ của Lê Huy Mậu vẫn dùng).

Mình gọi “anh” Lê Huy Mậu vì ông là tiền bối cùng Hội VHNT BR-VT, và bởi tính cách nhà thơ trẻ trung hơn độ tuổi chứ thực ra ông vốn quen biết với “phụ huynh” mình từ khi mình còn bé tí, thế nên mình lập lờ gọi “bác Mậu” xưng “Em” để thoát ra một cái “khó” nữa!

Trong hai nhiệm kì bác Mậu làm chủ tịch Hội VHNT BR-VT, mình chỉ âm thầm quan sát và lắng nghe mà chưa thể viết được một chân dung rõ nét về ông. Có lẽ vì khi ở cương vị thủ lĩnh một hội văn nghệ địa phương, có quá nhiều yếu tố vặt vãnh, tầm phào làm nhòe đi những đường nét chính của bức họa với những gam màu thực.

Vẻ ngoài chân chất, giản dị, luôn tránh nhìn thẳng vào ai khi nói chuyện và ít tuyên ngôn, “chém gió, đao to búa lớn” của Lê Huy Mậu khiến người mới gặp dễ nhầm tưởng. Trước tiên là nhầm về nghề nghiệp, sau đó là nhầm về tính cách. Nghề nghiệp bị nhầm là bởi người ta hay nghĩ thi sĩ thường là râu tóc phải ít cắt, ít cạo, quần áo cứ phải “bụi phủi, chất ngầu” không thì cũng bóng bẩy điệu đà chứ ít khi “nguyên chất cán bộ tuyên giáo” là sơ mi trắng đóng trong quần tây có thắt lưng da như ông. Cái cách dễ thỏa hiệp, ít phản ứng gắt của Lê Huy Mậu khiến ngưởi ta nghĩ ông là người dễ tính, dễ chiều. Thế nhưng ít ai biết những “cơn bão ngầm” ẩn trong vẻ du di, hòa hoãn kia của Lê Huy Mậu chưa bùng nổ đấy và nếu nó xảy ra thì hãy dè chừng!

Với trường ca “Thời gian khắc khoải” rồi trở thành “Khúc hát sông quê” (thơ: Lê Huy Mậu, nhạc: Nguyễn Trọng Tạo), nhà thơ Lê Huy Mậu đã trở nên nổi tiếng khắp nơi, và biệt danh “ông Sông Quê” đã trở thành mặc định khi các VNS BR-VT nhắc đến ông. Tính cho đến nay, bài “Khúc hát sông quê” vẫn còn được coi là một bài “tủ” của không ít ca sĩ nổi tiếng như NSND Thu Hiền, các nghệ sĩ Anh Thơ, Lê Mận, Minh Phương, Tân Nhàn… và hàng chục ca sĩ trẻ. Đặc biệt trong nhiều cuộc thi đơn ca, dòng dân ca, bài hát này được nhiều ca sĩ thể hiện với tình cảm da diết và giàu âm sắc độc đáo của chất liệu dân ca miền trung ngọt ngào sâu lắng. Năm 2012, Trung tâm sách và kỷ lục Việt Nam xác nhận “Bài thơ phổ nhạc hay nhất” cho “Khúc hát sông quê” của nhà thơ Lê Huy Mậu.

Có lần đi qua khu vực công viên Đài liệt sĩ ở Bãi Sau TP. Vũng Tàu, mình gặp nhóm các anh chị tầm tuổi trung niên, vừa tập dưỡng sinh vừa say mê hát Khúc Hát Sông quê vang vọng cả dãy phố bằng dàn loa – mic đầu tư rất khủng, mình đem chuyện này kể với bác Mậu, nhận thấy ánh mắt bác ánh lên niềm hạnh phúc chứa chan cùng nụ cười “thu hoạch”! Thế cũng có thể tự hào một đời sáng tác: Sông Quê đã chảy từ cộng đồng người Việt tận Mỹ, Canada, Đức, Nga, Pháp… rồi lại chảy về hội hưu trí dưỡng sinh Bà Rịa-Vũng Tàu… Quả là “một dòng xanh trong chảy mãi đến vô cùng”!

Cũng có những điều mình chưa đồng điệu với tiên sinh Lê Huy Mậu như việc bác quá đắm đuối với đồng hương đến độ mang tiếng là ưu ái hơn những khu vực khác, việc đem đời tư của bác chia sẻ trên mạng xã hội … Nhưng nhìn chung thì mình vẫn thấy Lê Huy Mậu là người tinh tế, dễ chịu, hiền hòa. Chỉ là ít khi thể hiện bản thân rực rỡ trước đám đông nhưng hãy cẩn thận, lướt qua một ai đó thôi là Lê Huy Mậu có thể đã “đọc vị”  khá chuẩn! Chả thế mà hơn chục năm cầm lái con thuyền Hội văn nghệ tỉnh, thuyền có nghiêng ngả mấy cũng không thể bị… chìm!

Sau đại hội VHNT tỉnh BR-VT năm 2020, Lê Huy Mậu muốn dành nhiều thời gian cho gia đình, cho những bạn bè “hợp cạ” nhưng đúng vào thời điểm cả nước phải thực thi phong tỏa, giãn cách vì dịch bệnh Covid-19. Cùng lúc đó thì ông lại phải nhập viện phẫu thuật ruột… Có lẽ ca phẫu thuật thành công cũng đánh dấu cho thời kì “an nhàn” đúng nghĩa của Lê Huy Mậu, sau những lận đận, vất vả, mà ông trải qua cả về thể xác lẫn tinh thần. Tất cả những cung bậc đáng nhớ ấy ông đều cho vào thơ: viết trên giường bệnh, viết trong lúc vui buồn và cô độc nhất…

Vẫn nhận mình “xưa cũ” nhưng Lê Huy Mậu lại không để bị lỗi thời trong thời đại 4.0 và là một blogger có tiếng từ cách đây mười mấy năm khi ông tham gia trang website văn chương đình đám Vnweblogs. Rồi sau này ông cũng là một Facebooker “không phải dạng vừa” khi có thời kỳ cứ một đến hai ngày lại post lên facebook cá nhân một, hai bài thơ mới!

Thơ Lê Huy Mậu bộc bạch đúng chất con người ông: Có một chàng sinh viên Khoa Triết Học trong vai một lão nông, một thi sĩ xứ Nghệ khoác áo một lãnh đạo Hội Văn Nghệ BR-VT… cái này mâu thuẫn cái kia, cái này hóa giải cái kia… mà ra một giọng thơ rất riêng, rất tình, rất triết lý mà cũng không kém phần “đau thương” (vẫn từ của LHM hay dùng). Cái Thật thà trong thơ Lê Huy Mậu vừa chân phương vừa uyên bác, tình yêu trong thơ Lê Huy Mậu vừa mãnh liệt vừa rụt rè… Có lẽ nó cũng là câu chuyện của chính cuộc đời nhà thơ: điều mong ngóng thì lại dở dang, điều lơ là thì lại được trọn vẹn…

Nhà thơ Lê Huy Mậu có hai người con đủ cả nếp, cả tẻ đều thông minh giỏi giang, Lê Huy Mậu có lẽ đã mãn nguyện với bản “trường ca” của riêng mình có sự đồng cam cộng khổ của người vợ “tào khang” chia sẻ với ông không chỉ buồn vui của đời sống mà còn cả những hỉ nộ ái ố chốn “văn trường”, đó là nhà văn Hội An. Có được điểm tựa vững vàng thế, chắc rằng Lê Huy Mậu sẽ vẫn thổn thức lòng mình trên mạch sông quê lắng đọng với nhiều bất ngờ nữa.

vuthanhhoa.com chọn một chùm thơ của ông đã đăng ngẫu hứng trên Facebook để giới thiệu với bạn đọc một Facebooker Lê Huy Mậu:

DẤU VẾT THỜI GIAN
Dấu vết tháng ngày, dấu vết thời gian
Trên mái tóc, trên làn da, trong ý nghĩ
Chẳng thể nào phủ nhận được những bằng chứng ấy
Trên vai đầy tuổi tác anh mang!

Trên vai đầy những những năm tháng gian nan
Đói ăn, nghèo chơi suốt một thời tuổi trẻ
Buông bút cầm cày, buông cày cầm vũ khí
Tuổi để yêu cùng tuổi ở chiến trường!

Những người lính trở về không phải chẳng hy sinh
Bòn tuổi trẻ qua từng ngày tháng chật
Đau một mình làm sao em biết được
Chẳng ưu tiên nào bù nổi tháng năm qua!

Cố định thời gian vào những trang thơ
Anh vớt vát quãng thời gian để mất
Thơ nói yêu em mà lòng rơi nước mắt
Kê làm sao bằng được mấy mươi năm!

Đành ngửa tay nhận khuyến mãi của em
Nhận viên thuốc hồi xuân cho hồn thơ trẻ lại
Ngày thì rộng mà vui thì có mấy?
Em là mùa xuân nhảy nhót giũa thơ anh!

BUỒN MÊNH MÔNG
Người ta chia ngày thành hai tư khoảnh
Mình chia ngày thành những vụn li ti
Nhiều cách mấy ngày vẫn là hữu hạn
Nhưng nhiều khi ngày chẳng biết làm gì?

Giật mình nghĩ về thời gian sống
Có quá nhiều vô bổ đã trôi qua
Nhiều vất vả mà thành công cốc
Bao mồ hôi nước mắt đã đổ ra!

Mình dẫu sao còn hơn nhiều người khác
Trông đó đây, sau trước lắm cảnh buồn
Chữ hạnh phúc bới tìm hoài không thấy
Thấy bao nhiêu bất hạnh cõi trần gian !

Còn bao nhiêu thời gian sống- Mình ơi?
Chén rượu chiều một mình nhâm nhi uống
Uống như thể là uống buồn, uống chán
Có điều chi tưng tức ở trong người!

Chẳng biết làm chi ngồi chia ngày chơi
Sáng ly cà phê chia ngày giọt giọt
Chiều ly rượu nhâm nhi chia ngày từng hớp
Buồn mênh mông trước thế thái, nhân tình!

THỰC VÀ MƠ.
Em có thả bùa ngải gì không
Mà sao anh mơ em nhiều thế?
Hay tại anh hằng đêm cô lẻ
Nên giời thương ban cho giấc mơ em?

Mơ mà thực như là không thể thực hơn
Cả Ngũ uẩn, Lục căn đều giao thoa đằm thắm
Yêu là sự lấp đầy nhau mọi khoảng trống
Mơ là thực nhưng là thực ở một khác Thời- Không!

Em trở về em. Anh trở về anh
Nơi cõi dục duyên mình không tác hợp!
Nhưng anh tin cuộc tình mơ là thực
Như tin cõi tạm này chỉ là một giấc mơ!
0-1 giờ 27/6/2021

EM LÀ GÌ?
Em là chiếc kẹo gừng tẩm bột
Là quà quê, quà chợ thưở lên năm
Em là gáo nước mưa trưa nắng
Khát làm quên cả nước có cung quăng

Em là rượu lúc buồn. Là lửa lúc rét
Là quán giữa độ đường. Là mái giữa cơn mưa
Em là nhớ- cả khi gần đã nhớ
Bê cả trái núi chèn nỗi nhớ vẫn trồi lên!

BA NGÀY TẾT
Biết đi đâu nhỉ ba ngày Tết?
Quê hương xa lắc. Mẹ không còn!
Anh em bè bạn nhà mỗi cảnh
Tết đến, xuân về đông cháu con

Biết đi đâu nhỉ ba ngày Tết?
Đông vui giờ đã ngại ngùng rồi
Thù tạc quanh năm đà thấm mỏi
Ngày xuân chỉ muốn một mình thôi!

Biết đi đâu nhỉ ba ngày Tết?
– Thôi chẳng đi đâu chẳng đến đâu!
Khép cửa một mình hun hút vắng
Một mình riêng một cõi xôn xao!

Ta chẳng đi đâu chẳng đến đâu!
Thì Xuân vẫn gõ cửa mời chào
Thì hoa vẫn đến thì hoa nở
Thì người vẫn cứ bén duyên nhau!

Mỗi năm giời tặng ba ngày Tết
Mình chẳng đi đâu chẳng đến đâu
Khép cửa một mình hun hút vắng
Một mình làm một cõi xôn xao!

KHÔNG ĐỀ CHO THÁNG BA
Xin em cứ hình dung
Ta giữa đại dương
Một giọt xanh hòa vào xanh thẳm
Ta bé nhỏ và ta hữu hạn
Thêm ta biển chẳng đầy
Bớt ta đại dương chẳng cạn!

Xin em cứ hình dung
Ta là một nhành cây bé nhỏ giữa rừng
Vỏ trái đất mênh mông
Ta góp một chấm xanh vào rừng xanh ở một nơi nào đó!

Xin em cứ hình dung
Nói có thì ta là có
Nói không thì ta lại là không!

Trước đại dương và trước những cánh rừng
Tạo hóa sinh ra chúng mình là để trái đất này trở nên ý nghĩa!
Em đừng tin vào miệng lưỡi bọn giảo ngôn!
Mọi lịch sử đều dối lừa và máu!

Mô Phật!
Amen!
Dưới ánh mặt trời
Chẳng phân biệt thấp cao
Tất cả bình đẳng với nhau mà tồn tại
Ta yêu nhau giòi bọ cũng yêu nhau!
…
Ghé cái quán bên vệ đời nghỉ lát
Anh đãi em món gì đó lót lòng
Em có biết ở đây là đâu không?
Trong vòng luân hồi bất tận!
1/3/2020

BIỆN CHỨNG CỦA TÌNH YÊU
Vạn vật chỉ là sự kết hợp với nhau bằng một phương thức nào đó
Như anh và em. Tự nhiên cũng yêu nhau
Âm và dương có trong hạt cơ bản
Biện chứng của tồn tại nằm ngay trong hỗn độn của bầu trời.

Có kết hợp làm nên kim cương
Có kết hợp chỉ thành than đá
Hơn hai mươi thế kỷ con người có lịch sử
Và họ đã giải thích được gần hết những hiện tượng của tự nhiên

Bàn giao cho thế kỷ thứ XXI của chúng mình
Chỉ còn có hai mươi điều chưa giải thích được
Trong hai mươi điều lớn lao đặt ra cho khoa học
Có một điều liên quan đến anh và em!

Chúng mình yêu nhau từ sau vụ nổ Bigbang
Hai nửa đi tìm nhau suốt sáu lăm triệu năm mới gặp
Rồi tình yêu của chúng mình xảy ra trong chớp mắt
Phút giao hòa thần thánh ấy có cùng lúc với vụ nổ Bigbang!

Xin đừng tưởng mình là duy nhất đâu em
Giữa bầu trời muôn vạn cuộc yêu nhau như thế
Và sau những cuộc yêu nhau trời long, đất lở
Vũ trụ mới tạo ra chúng ta thành những Con Người!

Bên ly cà phê anh nghĩ về biện chứng của đất trời
Biện chứng của tình yêu. Biện chứng của tồn tại
Ngoài muôn sự anh đều có thể lý giải
Sao trái tim mình rắc rối quá em ơi!

LÊ HUY MẬU