VTH – Nhớ những ngày còn học Trung học, giai điệu Lambada “đốt nóng” các quán cafe video khắp trong Nam ngoài Bắc và bọn học sinh chúng tôi cũng náo nức học theo...
Một bài xưa xửa xừa xưa không 1 thính giả của VN nào đã từng nghe nhạc quốc tế mà lại không biết đến giai điệu này. Năm nay nữ ca sỹ J.Lo làm cho nó sống lại trong ca khúc On The Floor, mà có thể nói nhờ nó J.Lo có thêm sức mạnh trong cái tên của mình.
Mùa hè 1990, cả thế giới bóng đá lại cuồng nhiệt với bài “Mùa hè nước Ý” nhưng mỗi khi nghỉ giữa trận, người hâm mộ vẫn có cơ hội được xem lại 2 cô cậu Chico và Roberta ngoáy mông lắc hông loạn cả màn hình.
Cặp nhảy thiếu niên nhi đồng này là 1 cậu bé người vùng Bahia , Brazil – Chico (tên thật là Oiston sinh năm 1979), và 1 cô gái Brazilkhasc đến từ thành phố Brasilia, Roberta (sinh năm 1976). Ngay từ lần xuất hiện đầu tiên trong clip “Lambada” của ban nhạc Kaoma hè năm 1989, cặp vũ công nhí này đã tạo nên 1 cơn sốt cho những người hâm mộ bằng những động tác nhảy uyển chuyển, nhịp nhàng khéo léo và rất “người lớn”. Bạn nào sống qua thời đó chắc không thể quên 1 cậu bé da đen lùn xủn nhảy cùng 1 cô gái da trắng cao hơn mình, đôi chân họ như quấn vào với nhau…
20 năm vẫn “hot”
Lambada là một ca khúc có số phận khá lạ lùng. Khởi đầu từ Bolivia, vòng vèo qua nhiều quốc gia rồi bất chợt nổi tiếng ở Brazil với một nhóm nhạc của… Pháp. Ca khúc này nguyên thủy có tên là LlorandoSe fue được nhóm nhạc người Bolivia, Kjarkas sáng tác vào năm 1981. Ở bản nguyên thủy nó được dạo đầu bằng sáo và nhịp chơi khá chậm. Sau đó, trong vòng 8 năm ca khúc này được 16 ca sĩ/nhóm nhạc chơi lại, đa phần đều “cơi nới” cho vừa với không gian nhạc Dance. Nhưng tất cả đều không thành công. Cho đến năm 1989, nhóm nhạc Pháp, Kaoma (có ca sĩ chính Loalwa Braz là người Brazil) với bản phối rực lửa, kèm theo đó là điệu nhảy khêu gợi Lambadađược “lăngxê” tối đa đã khiến cả thế giới gần như phát cuồng. Ở đâu người ta cũng hát Lambada (Việt Nam cũng vậy), album của Kaoma bán được 5 triệu bản ngay trong năm 1989 chỉ tính riêng ở Pháp. Nó cũng đứng hạng nhất trên bảng tổng sắp năm ở 11 quốc gia. Lambada cũng đứng thứ 4 ở Anh và Ai-Len, hạng 5 ở Úc, 46 ở Mỹ và ở Brazil nó trở thành ca khúc ăn khách nhất mọi thời. Trước đó Lambada (tên gốc Latin là Llorando Se Fue) dù được chơi lại khá nhiều nhưng chưa có bản nào gây rúng động như phần trình bày của Kaoma.
Thêm vào đó, video clip của ca khúc này cũng gây bùng nổ khi xuất hiện 2 “đứa trẻ” (10 và 12 tuổi) ôm nhau nhảy Lambada trong sự cấm đoán của ông bố khó tính. Nhưng bất luận cấm đoán thế nào, 2 đứa trẻ vẫn tìm đủ mọi cách để được cùng nhau mùi mẫn trong điệu nhảy Lambada.
Thế giới lúc ấy như thể chia thành 2 nửa: một nửa phát cuồng Lambada, nửa còn lại cho rằng Lambada là điệu nhảy gợi dục và cần phải cấm phổ biến. Nước Nga thời điểm 1989 vẫn còn khá đóng với những văn hóa được xem là sexy cũng phải “nới tay” cho phát hành album Worldbeat của Kaoma ở nước mình. Ngay cả ở Việt Nam, mùa hè 1990 khi cả thế giới bóng đá cuồng nhiệt với bài Mùa Hè nước Ý nhưng mỗi khi truyền hình trực tiếp bóng đá, ở phần nghỉ giữa trận, người hâm mộ vẫn được xem liên tục video clip Lambada hừng hực lửa nóng. Các lớp dạy nhảy Lambada mở như nấm gặp mưa, các ca sĩ học tủ Lambada đi diễn, quảng cáo nào cũng mở Lambada, trên truyền hình lúc nào cũng thấy cặp vũ sư Hoàng Thông – Ngọc Diệu ôm nhau nhảy đầy đam mê trong tiếng dạo accordion mở đầu Lambada. Nhưng bạn cần phải nhớ rằng, lúc ấy ở Việt Nam ca khúc và điệu nhảy này cũng không thật sự được cho phép công khai.
Jennifer Lopez với ca khúc On The floor mượn tinh thần của Lambada
Kiện tụng
Từ trước đến nay nhiều người vẫn nghĩ rằng Kaoma là nhóm nhạc của Brazil nhưng thực chất đó là một nhóm nhạc Pháp. Năm 1988, hai nhà kinh doanh âm nhạc người Pháp Jean Karkakos và Olivier Lorsac đã phát hiện ra điệu nhảy Lambada trong một chuyến du lịch tại thành phố Porto Seguro (Brazil). Trở về Pháp, hai người đã lập nên ban nhạc lấy tên là Kaoma. Trong số các thành viên có nữ ca sĩ người Brazil nhưng sống ở Pháp, Loalwa Braz. Năm 1989, Kaoma ra album đầu tay có tên là Worldbeat trong đó họ chơi lại bản Chorando Se Foi vốn nổi tiếng trước đó của nhóm nhạc Kjarkas. Kaoma đổi tên bài hát thành Lambada và rồi đi đăng ký bản quyền ở SACEM, cơ quan bản quyền âm nhạc của Pháp. Và như đã biết, sau đó Lambada đã trở thành bài hit quốc tế và sau đó gần như trở thành một huyền thoại.
Sự thành công bất ngờ của Lambada làm tăng chỉ số thương mại nhưng làm giảm đi chỉ số đạo đức. Không lâu sau khi phát hành, 2 ông chủ của Kaoma, Jean Karkakos và Olivier Lorsac nhận được trát hầu tòa. Tại tòa, hãng đĩa EMI, đại diện của nhóm Kjarkas trưng ra tất cả các bằng chứng chứng minh Kaoma đã ăn cắp nhạc của họ, tự ý đổi lời (cũng năm 1990, sau thành công của Lambada, nhóm Kjarkas đã vội vàng đi đăng ký bản quyền độc quyền thương hiệu ca khúc Chorando Se Foi với… 42 ngôn ngữ, thậm chí họ đăng ký cả thương hiệu cho phần lời song ngữ Tây Ban Nha – Nhật Bản). Tòa nhanh chóng hiểu vấn đề và phạt Kaoma. Toàn bộ bản quyền, lợi nhuận của nhóm thu được từ ca khúc này phải trả cho Kjarkas, còn bản thân SACEM cũng phải muối mặt xin lỗi và sau đó ra lệnh khiển trách Kaoma.
Còn nhóm nhạc Kjarkas sau vụ kiện tụng cũng nổi như cồn. Nhưng đáng tiếc thay, một trong 2 người sáng tác Chorando Se Foi, Ulises Hermoza bỗng đột ngột qua đời vào năm 1992 khi còn chưa cầm được trong tay tiền bản quyền của Lambada.
Lambada, một sự trở lại ngọt ngào, như thể tình yêu chưa bao giờ bị chia cắt.
Tuy thế, Lambada vẫn là một ca khúc có đời sống rất dài và nó được yêu mến hơn rất nhiều so với bản gốc. Đơn giản vì nhịp điệu mới và cách mà Lambada quảng bá mình ra thế giới, khiến cả thế giới muốn nhún nhảy. Cần biết rằng, trong video clip, ngoài thành công của giai điệu, Lambada còn trình làng 2 vũ công nhí rất được yêu mến là chàng da mun Chico và cô nàng tóc vàng Roberta. Cặp vũ công nhí này đã tạo nên một cơn sốt cho những người hâm mộ bằng những động tác nhảy uyển chuyển, nhịp nhàng khéo léo và rất “tình”. Sự thành công đó khiến cả hai ngay lập tức phát hành một đĩa nhạc vào năm 1991 có tên gọi Frente A Frente (Mặt đối mặt). Album này nhanh chóng đạt đĩa vàng và các đĩa đơn của nó đứng vững suốt nhiều tuần liền ở Pháp. Tương lai xán lạn mở ra cho cả hai và rồi cả hai bỗng… mất tích. Người ta không hiểu vì sao họ mất tích. Hiện giờ Chico là mục sư nhà thờ, có vợ và hai con còn Roberta thì làm… bác sĩ thú y.
Nhóm Kaoma giờ cũng tan rã, lâu lâu họp nhóm đi diễn chung. Chỉ có Lambada là chưa bao giờ mất tích, nó vẫn ở đây như một thời khó quên của âm nhạc.
Nguyên Minh
VTH tổng hợp từ Redcafe & hanhfm.info…